Dzisiaj będzie o radiokomunikacji, czyli bezpłatnej łączności dostępnej dla każdego. Krótkofalarstwem zainteresowałem się już jakiś czas temu (nie miało to nic wspólnego z aktualną sytuacją geopolityczną), jednak dopiero teraz czuję się na siłach w – mam nadzieję – przystępny sposób napisać na ten temat kilka słów. Tym razem będzie wpis mniej techniczny, a bardziej praktyczny. Może dzięki temu i Ciebie zainteresuję tym tematem? 🙂
Łączność na kanałach PMR
Skrót PMR oznacza “Public Mobile Radio” (na nasze to będzie coś jak: “Publiczne Przenośne Radio“). Samo pasmo radiowe PMR 446 podzielone jest na 16 kanałów z odstępem co 12,5 kHz, w zakresie częstotliwości UHF od 446,0 do 446,2 MHz (dla łączności analogowych), na których można prowadzić naprzemiennie bezpośrednie rozmowy w trybie simplex. Rozmowa w tym trybie wygląda tak, że może mówić tylko jedna osoba na raz – w praktyce tylko ta, która akurat naciska przycisk nadawania (PTT – ang.: “push-to-talk”).
Łączność PMR, jest przeznaczona do zastosowań cywilnych. Oznacza to, że posiadanie takich urządzeń nie wymaga specjalnych licencji, pozwoleń ani opłat za użytkowanie (regulacje prawne w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 sierpnia 2002. Dz.U.Nr.138 z 2002r. § 1.1. poz.2.)
Prawo zezwala na korzystanie tylko z urządzeń posiadających:
- maksymalną moc 0,5W (500 mW)
- antenę integralną (połączoną z urządzeniem na etapie produkcji w taki sposób, aby nie można jej było rozłączyć, wymienić)
- maksymalny czas jednego nadawania trwający 180 sekund
“Zastosowanie cywilne” oznacza po prostu używanie go w charakterze niezarobkowym. Dla firm jest przewidziane inne, stosunkowo drogie (prawie 2 tys. zł) rozwiązanie licencyjne. Komercyjne transmisje po prostu nie mają racji bytu na pasmach PMR.
Prawne aspekty korzystania z radiotelefonów w Polsce reguluje Rozporządzenie Ministra Transportu z dn. 03.07.2007 r.
Poniżej znajdziesz listę dostępnych kanałów PMR:
za https://pl.wikipedia.org/wiki/PMR_(radio)
Szesnaście kanałów PMR to dużo czy mało?
Odpowiedź na to pytanie brzmi: to zależy. Odpowiedź nie może być jednoznaczna, ponieważ jest to łączność krótkofalowa. Zatem dużo zależy od tego w jakim rejonie się znajdujemy. Może się zdarzyć tak, że będzie dużo “wolnych” kanałów, a może być i tak, że wszystkie pasma będą zajęte.
Podczas przechadzki w mojej okolicy napotkałem na pasmach różne dzieci rozmawiające przez swoje krótkofalówki, pracowników pobliskiej spółdzielni, robotników drogowych, a także rozmowy w języku zbliżonym do ukraińskiego. Tym niemniej udało się znaleźć przestrzeń do rozmowy. Co jednak zrobić, gdy przychodzące transmisje utrudniają komunikację?
Tutaj z pomocą mogą przyjść dostępne w urządzeniach z wyższej półki…
Kody prywatności
I tutaj już pierwsza ważna uwaga: kody te – wbrew swojej nazwie – nie zapewniają żadnej prywatności! Jak zatem one działają i do czego tak naprawdę służą?
CTCSS (Continuous Tone-Coded Squelch System), to termin oznaczający system wyłączania blokady szumów odbiornika (squelch) ciągłym, niesłyszalnym dla ludzkiego ucha tonem. Możemy wykorzystać 38 różnych tonów CTCSS:
Podobnie jest z CDCSS lub DCS (Digital Code Squelch), które jest po prostu rozwinięciem systemu ciągłej blokady szumów związanej z kodowaniem tonalnym. DCS (Cyfrowo Kodowana Bramka Szumowa) pozwala na wybór jednego ze 104 kodów prywatności (kod 645 oznaczony gwiazdką nie powinien być dostępny w urządzeniu):
Tony te służą do redukowania wzajemnych zakłóceń w tym samym kanale łączności, gdy kanał jest używany przez różnych (nie powiązanych ze sobą) użytkowników. Ustawienie tonów na urządzeniach, aby miało jakikolwiek sens musi być identyczne. A dzięki ich zastosowaniu możliwe jest wydzielenie kilkudziesięciu kanałów łączności w jednym fizycznym kanale radiowym. To pozwala utworzyć ponad 300(!) grup łączności, które nie będą ze sobą kolidowały.
Czy na pewno jest dla Ciebie zrozumiałe, dlaczego napisałem, że te “kodowania” nie zapewniają żadnej prywatności? Jeśli nie, to pozwól, że napiszę raz jeszcze: kody te ustawia się w celu redukcji transmisji wchodzących do naszego urządzenia, a pochodzących od innych użytkowników kanałów. Jeśli ktoś zatem nie ustawi w swoim urządzeniu żadnego kodowania, to usłyszy każdą rozmowę na danym kanale. Jego urządzenie będzie bowiem “odblokowane” na wszystkie transmisje! Najlepiej zatem uznaj, że w radiotelefonii analogowej brak jest nawet namiastki prywatności i zadbaj o kulturę wypowiedzi 😉 Powyższe kody mogą dawać jedynie pozorne wyobrażenie o tym, że jesteśmy sami na kanale i łatwo się zapomnieć. Im więcej jednak zagłębiam się w środowisko krótkofalarskie, tym bardziej dociera do mnie, że zawsze ktoś słucha 😉
Co robić, jak żyć?
Jeśli już przeanalizowałeś zagrożenia płynące z użytkowania – bądź co bądź – otwartej łączności, zastanów się teraz, jakie zapewnia ono korzyści?
Ja sobie to porównałem z łącznością radia CB. Jadąc gdzieś w trasie mogę zawołać do kilku (-nastu, -dziesięciu, -set … itd.) osób w strefie mojej łączności np. z pytaniem o warunki drogowe, pogodę, albo po prostu pogadać podczas stania w korku. Gdy w szczerym polu zepsuje ci się auto możesz również poprosić o pomoc – szczególnie wtedy, gdy nie masz łączności komórkowej.
Tym niemniej warto pamiętać o różnicy w obszarze łączności na kanałach PMR. Zazwyczaj nie przekracza ona 1km w mieście, około 3-4km w przestrzeni półotwartej (niska i rzadka zabudowa, niewielkie zadrzewienie) i nawet 6km w przestrzeni otwartej (pola, łąki, jeziora). Mowa tu jednak o urządzeniach nadających zgodnie z rozporządzeniem mocą 0,5W. Po zrobieniu licencji krótkofalarskiej (egzamin państwowy i opłata około 90 zł) nie ma żadnych przeszkód, aby kupić i używać mocniejszego urządzenia (np. 5W). Takie modele są stosunkowo tanie (100-150 zł) i łatwo dostępne.
Jak zapewne zauważyłeś na obrazku z pierwszą tabelą kanałów PMR, przy niektórych jest podane również najpopularniejsze zastosowanie. Na przykład kanał 3 jest kanałem ‘górskim, ratowniczym’. W przypadku sytuacji kryzysowej możesz na nim poprosić o pomoc (z tonem CTCSS numer 14, czyli 107,2Hz). Co innego bowiem począć, gdy już zrobiło się zimno i ciemno, a telefon rozładował się? Osobiście nie raz miałem problem rozładowanego telefonu. Czasem po prostu robiłem za dużo zdjęć. Innym znów razem telefon non stop przełączał sobie sieć z krajowej na zagraniczną (był wyciszony i nie słyszałem przychodzących wiadomości tekstowych). Przy innej okazji telefon próbował wykonane zdjęcia wgrać do chmury, bo zapomniałem zawczasu wyłączyć tę opcję, więc grzał się i drenował baterię bez opamiętania…
W każdym razie choć powodów rozładowania telefonu może być wiele, to właśnie krótkofalówka jest stosunkowo prostym rozwiązaniem na to, aby zapewnić sobie i swoim bliskim łączność nawet w niesprzyjających warunkach (góry, las … itp.). Dodatkowo, rozmawianie przez radio daje naprawdę sporo frajdy! (I to nie tylko mojemu synkowi… 😉 ) Zauważam też, że “uczy” komunikacji. Nie przerywamy, gdy ktoś inny mówi. Słuchamy. Włączamy się do rozmowy, gdy jest na to wyraźna przestrzeń. Gdyby właśnie tak wyglądały zawsze nasze rozmowy, świat byłby lepszy… 😀
Jeśli chcesz się dowiedzieć nieco więcej na temat łączności radiowej (np. jak uwolnić się od pasm PRM 😀 ), to zapraszam cię na przykład na kanał Krakowski Kurs Krótkofalarski w serwisie YouTube. Wydaje mi się, że warto od tego zacząć. A potem? W sieci jest ogromna ilość materiałów. Po wysłuchaniu kursu będziesz już wiedział czego szukać i świat łączności radiowej stanie przed Tobą otworem!
73 😉
Jeśli zauważyłeś poważne nieścisłości w artykule, proszę daj mi znać w komentarzu, abym mógł to jak najszybciej poprawić i nie wprowadzać moich czytelników w błąd! 😉
